Kalp Yetmezliği

Kalp yetmezliği ya da kalp yetersizliği. Kalbin olağan ritminde vücudun doku ve organlarını yeterince besleyecek şekilde çalışamaması durumudur. Kalbin performansı zaman içinde azalır ve yaşam kaybına kadar varabilecek bir hastalık süreci başlar. Kalp yetmezliği kendisini çok belli etmeden ilerleyebilen bir hastalıktır. Bu süreçte nefes darlığı, çabuk yorulma, sırtüstü yatamama gibi sorunlardan şüphelenilmelidir. Hastanın yaşına göre kardiyoloji veya çocuk kardiyoloji bölümüne başvurmak gerekir.

Kalp Yetmezliği Nedir?

Kalp, her atışta kasılır ve gevşer. Vücuda yeni kan pompalar. Bazı durumlarda kalp bu işlevini yerine getiremez. Yeterince kasılamaz ve vücudun diğer parçalarına ihtiyacı olan kanı gönderemez. Yeterince kan gönderse dahi bunu yapmak için normalden çok daha fazla çalışmak zorunda kalır ve yorulur. Bu durum kalp yetmezliği olarak tanımlanır. Neticede akciğer, böbrek gibi birçok organ bu durumdan olumsuz etkilenir. İşlevlerini yerine getirmekte güçlük çeker. Bu sorunun oluşmasına doğumsal kalp hastalıkları, kardiyomiyopati gibi kalp kası hastalıkları, ritim bozuklukları, kalp krizi, hipertansiyon veya kötü yaşam biçimi neden olabilir.

Kalp Yetmezliği Belirtileri?

Kalp yetmezliği birçok farklı belirtiyle kendini gösterir. Bu belirtiler ilk zamanlar hafif olabilir. Hasta tarafından yorgunluk, yaşlılık olarak değerlendirilebilir. Ancak semptomlar zaman içinde artarak devam eder. Hekim değerlendirmesi sonucu kişiye kalp yetmezliği tanısı konur. Kalp yetmezliği belirtileri nelerdir?

• Vücutta sıvı birikmesi, ödem oluşması (özellikle bilek ve ayaklarda olur)
• Nefes darlığı (yatarken yüksek yastık kullanma ihtiyacı doğar)
• Halsizlik, erken yorulma, sürekli yorgunluk hissi
• Çarpıntı
• Göğüs ağrısı
• Baş dönmesi
• Bulantı
• Öksürük
• Karında sıvı birikmesi, şişlik
• Sırtüstü yatamama
• Sağ kaburgaların altında ağrı (karaciğerde sıvı birikmesi sonucu)
• Tansiyon düşüklüğü
• Büyüme gelişme geriliği (çocuklarda)

Kalp temelde sağ ve sol olarak iki parçaya ayrılır. Bu parçaların görevleri de farklıdır. Kalbin sağ kısmı vücuttan gelen kirli kanın temizlenmesi için akciğere iletir. Kalbin sol tarafı ise akciğerden temizlenip tekrar kalbe dönen temiz kanı vücudun organlarına gönderir. Kalp yetmezliği kalbin sağ veya sol tarafından kaynaklanabilir. En çok gördüğümüz sol kalp yetmezliğidir. Bunun nedeni, sol kalbin görevlerinin ağırlığıdır. Kalbin sol tarafı vücuda kanı pompalamakla yükümlüdür. Ayrıca kalp hastalıkları da genel olarak sol kalbi daha çok etkiler. Kalbin sol tarafının yetmezliğinin ana belirtisi nefes darlığıdır.

Kalp yetmezliği kalbin sağ tarafından da kaynaklanabilir. Bu durumda da karşılaştığımız en temel belirti vücutta ödem oluşmasıdır. Ayak ve ayak bileğinde sıvı birikimi olur.

Neden Olur?

Erişkinlerde kalp yetmezliğinin en önemli nedenlerinden biri hipertansiyon yani yüksek tansiyondur. Yüksek tansiyon hastalarında kan basıncı yükseldikçe kalp sürekli bu basıncı karşılamaya çalışır. Zaman içinde yorulur, yıpranır. Bu basıncı artık karşılayamaz.

Bir diğer önemli neden ise koroner damarların tıkanmasıdır. Damar tıkanıklığına bağlı olarak kalp yeterince kanlanamaz, kasılamaz. Neticede hasarlanır ve kalp yetmezliği görülebilir.

Kalp yetmezliği kalbin zaman içinde yıpranması ve hasar görmesi sonucu oluşur. Kalbe hasar veren en önemli durumlardan biri de geçirilen kalp krizleridir. Kalp krizinin meydana geldiği bölgede zayıflık oluşabilir. Kalp yetmezliği tablosu ortaya çıkabilir.

Çocuklarda ise en sık kalp yetmezliği nedenleri, doğuştan kalp delikleri, kapak hastalıkları ve kalp dışı diğer hastalıkların kalbe etkisi sonucu meydana gelir.

Uzun süre devam eden, tedavi uygulanmayan ritim bozuklukları (atriyal fibrilasyon, supraventriküler taşikardi gibi) da kalp yetmezliğine neden olabilir.

Kalp yetmezliğine neden olabilecek diğer faktörlerse şöyledir:

• Bazı kalp kapak hastalıkları (darlık veya kaçaklar)
• Aşırı alkol kullanımı
• Uyuşturucu madde kullanımı
• Sigara
• Grip, nezle gibi enfeksiyonlar (kalp kasını yormasından dolayı)
• Genetik miras
• KOAH

Tanı

Kalp yetmezliği tanısı yetişkin hastalarda kardiyoloji, çocuk hastalarda çocuk kardiyoloji tarafından konur. Hastanın öyküsü alınır, fiziksel muayenesi yapılır. EKG ve EKO taraması ile kalpte bir sorun olup olmadığı tespit edilir. Kalbin kasılma durumu, büyümesi, kapakların sağlığı kontrol edilir. Kimi olgularda kalp yetersizliği tanısı için anjiyografiye de başvurulabilir. Kullanım alanı kısıtlı olan kalp biyopsisi de elimizdeki tanı yöntemlerinden biridir.

Tedavi

Kalp yetmezliği tedavisine başlarken dikkat edilmesi gereken en önemli konu yetersizliğin evresidir. Kalp yetersizlikleri 4 evrede değerlendirilir:

• Evre A: Kalpte bir hasar yok. Ancak hastada yüksek tansiyon, damar tıkanması gibi belirgin risk faktörleri söz konusu.
• Evre B: Kalpte bir miktar hasar vardır, ancak bunlar şikayete yol açacak seviyeye ulaşmamıştır.
• Evre C: Kalp yetmezliği belirtileri kendini göstermektedir ve kalpte hasar oluşumu söz konusudur.
• Evre D: Kalp önemli ölçüde hasar almıştır. Belirtiler şiddetlenmiştir.

Kalp yetersizliği tedavisinde 4 temel seçeneğimiz var: yaşam tarzı değişiklikleri, ağızdan alınan ilaçlar,  girişimsel tedaviler ve cerrahi.  Son bir seçenek olarak da oldukça büyük bir cerrahi işlem olan kalp nakli…

Yaşam tarzı değişiklikleri: Kalp yetersizliği olan hastaların sıvı ve tuz tüketimi yeniden düzenlenir, kısıtlanır. Çünkü, sağlıklı bir insanın alması gereken tuz ve su miktarı kalp yetersizliği olan hasta için fazladır. Vücutta sıvı birikimi olduğu/olacağı için kilo kontrolü yapılması gerekir. Grip ve zatürre kalp kasını yoracağı için bu hastalıkların aşılarının olunması gerekir.

İlaç tedavisi: Kalp yetmezliğiyle mücadelede kullanılan kalp ilaçları hayati önem taşır. Kalp yetmezliğine neden olan sorun neyse (damar tıkanıklığı, hipertansiyon vd.) buna yönelik ilaçlar kullanılması gerekir.

Girişimsel tedaviler: Kalp yetmezliğini oluşturan soruna yönelik girişimsel tedaviler uygulanabilir. Hastada koroner damar tıkanıklığı varsa stent, balon yada doğuştan olan darlıklar balonla, deliklerin bazıları ise cihazla kapatma gibi girişimsel yöntemlerle sorun giderilmeye çalışılır. Ritim bozukluğu varsa kateter ablasyonu uygulanabilir.

Cerrahi: Belirttiğimiz üç yöntem ile bir ilerleme katedilemediyse cerrahi tedavi değerlendirilir. Damar tıkanıkları için hastaya bypass ameliyatı yapılabilir, ritim bozukluğu için kalbine pil takılabilir.

Kalp Nakli: Beyin ölümü gerçekleşmesine karşın kalbi çalışmaya devam eden kişiden kalbini alıp kalp yetmezliği olan hastaya bu kalbin nakledilmesidir. Kalbin sağlıklı olması ve alıcının bu kalbi almaya uygun olması önemlidir.