Çocuklarda İdeal Kilo Oranı

“Çocuklarda ideal kilo oranı nasıl olmalı?” ailelerin en sık sorduğu sorulardan biridir. B asit bir soruymuş gibi görünse de cevabı her zaman kolay olmamaktadır.

Büyüme ve Ergenlik

Herkes aynı şekilde büyüyüp gelişmez. Ergenlik döneminde vücutta bazı hormonlar salgılanır. Bu hormonlar kızlarda meme gelişimi, erkeklerde testis büyümesi ve her iki cinsiyette boy ve ağırlık artışı gibi fiziksel değişikliklere neden olur.

Bu değişiklikler birkaç yıl devam eder. Çocuklarda ergenlik dönemindeki beklenti yetişkin boylarına ulaşmadan önce bu çağda 25 cm kadar uzayabilmesidir.

Bazı çocuklar 8 yaşında gelişmeye başlarken bazıları 14’üne kadar gelişme göstermeyebilir, bu yüzden aynı cinsiyet ve yaştaki iki çocuğun farklı kilolarda olması normal bir durumdur.

Vücut Kitle İndeksi Nedir?

Vücut kitle indeksi (VKİ) doktorların vücuttaki yağ miktarını değerlendirmek için kullandığı bir formüldür. Bu formül VKİ’ yi hesaplamak üzere boy ve ağırlık ölçümlerini kullanır. Formül çocuklar ve yetişkinler için aynı olsa da VKİ sonuçlarının ne anlama geldiğini anlamak çocuklarda biraz daha karmaşık olmaktadır.

Çocuklarda VKİ’nin normal değerleri yaşa göre değiştiği için bir büyüme çizelgesi üzerinde gösterilmektedir. Kız ve erkek çocuklarda büyüme oranları ve vücut yağ miktarları farklılık gösterdiğinden kız ve erkek çocuklar için farklı VKİ çizelgeleri kullanılır. Her bir VKİ çizelgesi aynı yaş ve cinsiyetteki çocukların ölçümlerini karşılaştıran persentillere ayrılır.

Vücut ağırlıklarını tanımlayan kategoriler şunlardır:

Zayıf: VKİ yaş, cinsiyet ve boya göre 5. persentilin altında.

Normal: VKİ yaş, cinsiyet ve boya göre 5. persentil veya daha yüksek ve 85. persentilin altında.

Fazla kilolu: VKİ yaş, cinsiyet ve boya göre 85. persentil veya daha yüksek ve 95. persentilin altında.

Obez: VKİ yaş, cinsiyet ve boya göre 95. persentil veya daha yüksek.

Çocuğunuzun VKİ’sini hesaplamadan önce boy ve kilo ölçümlerinin doğru olması gerekir. Banyo tartıları ve şerit metreler her zaman doğru sonucu vermez. Bu yüzden doğru ölçüm almanın en iyi yolu boy ve kilo ölçümlerinin okulda veya doktorda alınmasıdır.

VKİ Bize Ne Anlatır?

Kendiniz VKİ hesaplayabilirsiniz, ancak ne anlama geldiğini öğrenmelisiniz. Mevcut ağırlığı değerlendirmek için yalnızca VKİ kullanılmaz, bunun yanı sıra ergenlik dönemi de göz önünde bulundurulmalı ve önceki yıllardaki VKİ değerleri de dikkate alınmalıdır. Kilo alma eğilimlerini erken fark etmek faydalı olabilir, böylece kilo alımı probleme dönüşmeden bazı değişiklikler yapabilirsiniz.

Fazla kilolu ve obez çocuk ve ergenlerde tip 2 diyabet, yüksek kolesterol ve hipertansiyon gibi kilo ile ilişkili sağlık problemleri gelişmektedir. Fazla kilolu ergenlerin yetişkinlik çağında da kilolu olma ihtimali fazladır. Fazla kilolu yetişkinlerde ise kalp hastalıkları gibi ciddi sağlık problemleri ortaya çıkma riski daha yüksek olur.

VKİ vücut yağının iyi bir göstergesi olsa da her zaman bize hikayenin tamamını göstermez. Kaslı ve iri yapılı kişilerde (sporcu veya vücut geliştiren kişilerde olduğu gibi) VKİ yüksek bulunabilir, ancak yağ miktarı düşüktür. Buna benzer şekilde minyon yapılı bir kişide VKİ normal bulunabilir, ancak vücut yağı yüksek olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun VKİ uzman tarafından değerlendirilmelidir.

Çocuklar Fazla Kilolu veya Zayıf Olduğunda Ne Yapılmalı?

Çocuğunuzun fazla kilo aldığını ya da zayıf olduğunu düşünüyorsanız çocuk doktorunuzla konuşun. Çocuklarda ideal kilo oranı ve boy ölçümleri doktorunuz tarafından belirli aralıklarla yapılır ve büyümenin olması gerektiği gibi olup olmadığı değerlendirilir.

Çocuğunuzun boy, kilo ve VKİ ile ilgili endişeleriniz varsa doktorunuz size çocuğunuzun sağlığı, fiziksel aktivitesi, yeme alışkanlıkları ve ailenizin tıbbi öyküsü ile alakalı bazı sorular sorabilir. Tüm bu bilgileri bir araya getirerek bir kilo ya da büyüme problemi olup olmadığını söyleyebilir.

Çocuğunuzun kilosu sağlıklı aralıkta değilse doktorunuz size özel bir diyet ve egzersiz programı verebilir. Doktor ve ya diyetisyen tarafından çocuğunuz için hazırlanmış programı uygulamak oldukça önemlidir. Çocuk ve ergenlerde katı diyetler sakıncalıdır. Aşırı kısıtlama vücut gelişimi için gerekli kalori ve önemli besinleri karşılanmasını engelleyebilir.

Peki ya çocuğunuz çok zayıfsa? Yaşıtlarına göre daha zayıf olan çocukların çoğunda herhangi bir problem yoktur. Akranlarına göre ergenliğe daha farklı bir zamanda girebilirler ve vücutları farklı oranlarda büyüyerek değişebilir. Zayıf çocukların birçoğu ergenlik çağlarının sonlarına doğru yaşıtlarını yakalar ve nadiren kilo almaları gerekir.

Çocuğunuz zayıf veya kilo kaybediyorsa, yorgun veya hasta ise, öksürük, ateş, ishal veya başka geçmeyen problemleri varsa doktorunuzla konuşmalısınız. Anoreksia ya da bulimia gibi yeme bozukluklarından dolayı kilo alamayan çocuk ve ergenlerde tıbbi yardım gereklidir.

Genlerin Etkisi

Kişinin vücut şekli ve ağırlığında kalıtımın etkisi vardır. Fakat genler kader değildir, çocuklar doğru beslenerek ve fiziksel açıdan aktif olarak sağlıklı bir kiloya ulaşarak bunu koruyabilir.

Aile üyelerinin paylaştığı tek şey genler değildir. Sağlıklı beslenme alışkanlıklarının da aktarıldığı bilinmektedir. Aynı evdeki kişilerin beslenme ve egzersiz alışkanlıkları fazla kilolu olma ihtimalini artırabilir. Anne ve babaların yüksek kalorili gıdalar tükettiği ve yeteri kadar egzersiz yapmadığı evlerde çocuklarda aynılarını yapma eğiliminde olmaktadır.

İyi haber şu ki, bu alışkanlıkları iyi anlamda değiştirebilirsiniz. Şekerli içecekleri kesmek ve akşam yemeğinden sonra yürüyüşe çıkmak gibi küçük değişiklikler bile önemli derecede fark yaratabilir.