Organlarımızın çalışmaları için gerekli olan maddeleri taşıyan kanı pompalamakla görevli olan kalp, bu görevini yapmak için dakikada ortalama 70 kere kasılır ve her defasında ortalama 70 ml kanı organlarımıza gönderir. Ortalama bir insan ömrü boyunca, kalbimiz yaklaşık 2.5 milyar kez kasılmakta ve bu süre boyunca 180 milyon litre kanı vücudumuza pompalamaktadır.
Organların canlılığını koruyabilmeleri ve görevlerini yapabilmeleri için besin maddelerine ve oksijene gereksinimleri vardır. Bunlar organlarımıza kan ile ulaştırılır. Kan ise organlara atardamarlar (arter) yolu ile taşınır. Kanın atardamarlara pompalanması işini kalbimiz yapar. Her organ gibi kalbin de beslenmesi gereklidir. Kalbin kendisini besleyen damarlara “koroner damar” (koroner arter) denmektedir. Koroner damarlarda olabilecek hastalıklar doğrudan kalbin çalışmasını ve verimini etkileyeceğinden dolayı hayati öneme sahiptir. Tüm dünyadaki ölüm nedenleri arasında birinci sıradadır.
Başlıca kalp ve damar hastalıkları şunları içerir;
- Koroner arter hastalığı, kalbi besleyen atar damarların daralması yada tamamen tıkanması
- Kalp ritmi sorunları (aritmiler)
- Doğuştan kalp kusurları
- Kalp kapak hastalığı
- Kalp kası hastalığı
- Kalp enfeksiyonu
Birçok kalp hastalığı biçimi önlenebilir veya sağlıklı yaşam tarzı seçimleriyle tedavi edilebilir.


- Kalp ve damar hastalıkları belirtileri nelerdir?
- Doğuştan kalp ve damar hastalıkları belirtileri
- Hastalıklı kalp kasının neden olduğu kalp hastalığı belirtileri (kardiyomiyopati)
- Kalp enfeksiyonunun neden olduğu kalp hastalığı belirtileri
- Kalp kapakçık sorunlarının neden olduğu kalp hastalığı belirtileri (kalp kapakçığı hastalığı)
- Ne zaman bir doktora gitmeliyiz?
- Kalp ve Damar Hastalıkları Nedenleri
- Koroner arter hastalığının nedenleri
- Kalp krizi nedenleri
- İnme nedenleri
- Doğuştan kalp kusurlarının nedenleri
- Risk faktörleri
- Komplikasyonlar
- Kalp hastalıklarından korunma
Kalp ve damar hastalıkları belirtileri nelerdir?
Kalp ve damar hastalıkları belirtileri, sahip olduğunuz kalp hastalığına bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Kan damarlarınızdaki daralmaya bağlı kalp hastalığı belirtileri
Atardamarlarınızda yağ plakları birikmesi veya ateroskleroz (damar sertliği-kireçlenmesi) kan damarlarınıza ve kalbinize zarar verebilir. Plak birikmesi, kalp krizi, göğüs ağrısı (anjina) veya felce yol açabilecek daralmış veya tıkanmış kan damarlarına neden olur.
Koroner arter hastalığı semptomları erkekler ve kadınlar için farklı olabilir. Örneğin, erkeklerin göğüs ağrısına sahip olma olasılığı daha yüksektir. Kadınların, nefes darlığı, mide bulantısı ve aşırı yorgunluk gibi göğüs rahatsızlığının yanı sıra başka belirti ve semptomlara sahip olma olasılığı daha yüksektir.
İşaretler ve belirtiler şunları içerebilir:
- Göğüs ağrısı, göğüste sıkışma, göğüste bası ve rahatsızlık hissi (anjina)
- Nefes darlığı
- Boyun, çene, boğaz, üst karın veya sırtta ağrı
- Vücudunuzun herhangi bir bölgesindeki kan damarlarının daralması durumunda o bölgeye ait örneğin; bacaklarınızda veya kollarınızda ağrı, uyuşma, halsizlik veya soğukluk oluşabilir.
Kalp krizi, anjina, inme veya kalp yetmezliğiniz olana kadar koroner arter hastalığı teşhisi konmayabilir. Kardiyovasküler hastalık belirtilerini bilmek ve böyle bir endişeniz olduğunda doktorunuza başvurmak önemlidir.
Kardiyovasküler hastalıklar düzenli değerlendirmelerle erken tespit edilebilir.
Anormal kalp atışlarının neden olduğu kalp hastalığı belirtileri (kalp aritmileri)
Kalbiniz çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz atabilir. Kalp aritmi belirti ve semptomları şunları içerebilir:
- Göğsünüzde çırpıntı hissi
- Hızlı kalp atışı (taşikardi)
- Yavaş kalp atışı (bradikardi)
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi
- Bayılma (senkop) veya bayılma hissi
Doğuştan kalp ve damar hastalıkları belirtileri
Doğuştan olduğunuz ciddi kalp kusurları (doğuştan kalp kusurları) genellikle doğumdan hemen sonra fark edilir. Çocuklarda kalp kusuru belirti ve semptomları şunları içerebilir:
- Soluk gri veya mavi ten rengi (siyanoz)
- Bacaklarda, karında veya göz çevresindeki bölgelerde şişlik
- Bir bebekte, beslenme sırasında nefes darlığı, yetersiz kilo alımına neden olur
Daha az ciddi olan doğuştan kalp kusurları çocuklukta veya yetişkinlikte daha geç teşhis edilebilir. Genellikle yaşamı tehdit etmeyen bu tip doğuştan kalp kusurlarının belirti ve semptomları şunları içerir:
- Egzersiz veya aktivite sırasında kolayca nefes darlığı
- Egzersiz veya aktivite sırasında kolayca yorulma
- Ellerde, ayak bileklerinde veya ayaklarda şişme
Hastalıklı kalp kasının neden olduğu kalp hastalığı belirtileri (kardiyomiyopati)
Kardiyomiyopatinin erken aşamalarında hiçbir semptomunuz olmayabilir. Durum kötüleştikçe semptomlar şunları içerebilir:
- Aktiviteyle veya dinlenirken nefes darlığı
- Bacakların, ayak bileklerinin ve ayakların şişmesi
- Yorgunluk
- Kalbin hızlı çarpması veya çarpma hissi veren düzensiz kalp atışları
- Baş dönmesi, sersemlik ve bayılma
Kalp enfeksiyonunun neden olduğu kalp hastalığı belirtileri
Endokardit, kalp odalarınızın ve kalp kapakçıklarınızın (endokardiyum) iç yüzeyini etkileyen bir enfeksiyondur. Kalp enfeksiyonu belirti ve semptomları şunları içerebilir:
- Ateş
- Nefes darlığı
- Zayıflık veya yorgunluk
- Bacaklarınızda veya karnınızda şişme
- Kalp ritminizdeki değişiklikler
- Kuru veya inatçı öksürük
- Deri döküntüleri veya olağandışı lekeler
Kalp kapakçık sorunlarının neden olduğu kalp hastalığı belirtileri (kalp kapakçığı hastalığı)
Kalbin, kalbinizdeki kan akışını yönlendirmek için açılan ve kapanan dört kapakçığı vardır – aortik, mitral, pulmoner ve triküspit kapakçıklar. Birçok neden kalp kapakçıklarınıza zarar vererek daralmaya (stenoz), sızıntıya (yetersizlik veya yetersizlik) veya yanlış kapanmaya (prolaps) neden olabilir.
Hangi kapakçığın düzgün çalışmadığına bağlı olarak kalp kapak hastalığı belirti ve semptomları genellikle şunları içerir:
- Yorgunluk
- Nefes darlığı
- Düzensiz kalp atışı
- Şişmiş ayaklar veya ayak bilekleri
- Göğüs ağrısı
- Bayılma (senkop)
Ne zaman bir doktora gitmeliyiz?
Bu kalp ve damar hastalıkları belirti ve semptomlarına sahipseniz acil tıbbi yardım alın:
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Bayılma
Kalp krizi geçiriyor olabileceğinizi düşünüyorsanız her zaman 112‘i veya acil tıbbi yardımı arayın.
Kalp hastalığı erken tespit edildiğinde tedavisi daha kolaydır, bu nedenle kalp sağlığınızla ilgili endişeleriniz hakkında doktorunuzla konuşun. Kalp hastalığı geliştirme konusunda endişeleriniz varsa, kalp hastalığı riskinizi azaltmak için atabileceğiniz adımlar hakkında doktorunuzla konuşun. Ailenizde kalp hastalığı öyküsü varsa, bu özellikle önemlidir.
Yeni gelişen belirtilere dayanarak kalp hastalığınız olabileceğini düşünüyorsanız, doktorunuzla görüşmek için randevu alın.
Kalp ve Damar Hastalıkları Nedenleri
Kalp hastalığının nedenleri kalp hastalığının türüne göre değişkenlik gösterir. Birçok farklı kalp hastalığı türü vardır. Kalbin nasıl çalıştığını anlamaya çalışırsak, kalp hastalığının nedenlerini de anlamamıza yardımcı olur.
Kalp nasıl çalışır
Kalp, esasen vücudumuzun diğer bölgelerine kan gönderen, pompa görevini üstlenmiş organımızdır. Göğsünüzün ortasının biraz solunda yer alan, yumruğunuzun büyüklüğünde kaslı bir organdır. Kalbiniz sağ ve sol taraflara bölünmüştür.
- Kalbin sağ tarafı, sağ atriyum ve ventrikülü içerir.Pulmoner arterlerden akciğerlere kan toplar ve pompalar.
- Akciğerler oksijen kaynağı kaynağıdır ve kanınızı oksijenlendirir. Akciğerler ayrıca atık bir ürün olan karbondioksiti de solunum yolu ile atar.
- Oksijen açısından zengin kan daha sonra sol atriyum ve ventrikül dahil olmak üzere kalbin sol tarafına girer.
- Kalbin sol tarafı, tüm vücuttaki dokulara oksijen ve besin sağlamak için kanı vücuttaki en büyük arterden (aort) pompalar.
Kalp kapakçıkları
Dört kalp kapakçığı, yalnızca bir yönde kanınızın doğru şekilde hareket etmesini sağlar. Düzgün çalışması için kapakların düzgün şekilde şekillendirilmesi, sonuna kadar açılması ve sızıntı olmaması için sıkıca kapanması gerekir. Dört kapak şunlardır:
- Triküspit
- Mitral
- Pulmoner
- Aort
Kalp atışları
Atan bir kalp sürekli bir döngü içinde kasılır ve gevşer.
- Kasılma (sistol) sırasında, ventrikülleriniz sıkılarak kanı akciğerlerinize ve vücudunuza pompalar.
- Gevşeme sırasında (diyastol), ventriküller üst odacıklardan (sol ve sağ kulakçıklar) gelen kanla doldurulur.
Elektrik sistemi
Kalbinizin elektrik sistemi dediğimiz ileti sistemi, kalbin kasılması için gerekli uyarıyı başlatır ve kalp kasları içerisinde yayılarak uyarıyı iletir. Kalp atışınız, oksijen bakımından zengin kanın oksijen bakımından fakir kanla sürekli değişimini kontrol eder. Bu değişim sizi hayatta tutar.
- Elektrik sinyalleri sağ üst bölmede (sağ atriyum) başlar ve ventriküllere özel yollardan geçerek kalbin pompalaması için sinyal gönderir.
- Sistem, kalbinizin koordineli ve normal bir ritimde atmasını sağlar, bu da kanın istenildiği gibi vücudunuzda dolaşmasını sağlar.
Koroner arter hastalığının nedenleri
Kalp ve kan damarı hastalığı (kalp hastalığı olarak da adlandırılır), çoğu ateroskleroz adı verilen bir süreçle ilgili olan çok sayıda sorunu içerir. Ateroskleroz, atardamar duvarlarında plak adı verilen bir madde oluştuğunda gelişen bir durumdur. Bu birikim arterleri daraltır ve kanın akmasını zorlaştırır. Bir kan pıhtısı oluşursa, kan akışını engelleyebilir. Bu kalp krizine veya felce neden olabilir. Kötü beslenme, aile hiyayesi, egzersiz eksikliği, fazla kilolu olma ve sigara içme gibi sağlıksız yaşam tarzı alışkanlıkları ateroskleroza yol açabilir.
Kalp krizi nedenleri
Kalbin bir kısmına kan akışı bir kan pıhtısı tarafından engellendiğinde kalp krizi meydana gelir. Bu pıhtı kan akışını tamamen keserse, kalp kasının o arter tarafından beslenen kısmı ölmeye başlar. Çoğu insan ilk kalp krizini atlatır ve normal yaşamlarına geri döner, yıllarca süren üretken faaliyetlerin tadını çıkarır. Ancak kalp krizi geçirmeniz, bazı değişiklikler yapmanız gerektiği anlamına gelir. Doktorunuzun önerdiği ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri, kalbinizin ne kadar hasar gördüğüne ve kalp krizine ne derece kalp hastalığının neden olduğuna göre değişebilir.
İnme nedenleri
Beyni besleyen bir kan damarı genellikle bir kan pıhtısından tıkandığında iskemik inme (en yaygın inme türü) meydana gelir. Beynin bir kısmına giden kan akışı kesildiğinde, bazı beyin hücreleri ölmeye başlar. Bu, yürüme veya konuşma gibi beynin o bölümü tarafından kontrol edilen işlevlerin kaybına neden olabilir. Beyindeki kan damarı yırtıldığında hemorajik inme meydana gelir. Bu çoğunlukla kontrolsüz hipertansiyondan (yüksek tansiyon) kaynaklanır. Oksijenden yoksun kaldıktan sonra çok fazla beyin hücresi ölürse inmenin bazı etkileri kalıcı hale gelebilir ve bu hücreler yenilenemez. Ancak bazzı durmlarda beyin hücreleri ölmez ve hasar geçicidir. Zamanla, yaralı hücreler kendilerini düzelttikçe, daha önce bozulmuş olan işlev iyileşir. (Diğer durumlarda, yakındaki hasar görmemiş beyin hücreleri, beynin yaralanan bölgelerinin yerini alabilir.) Her iki durumda da rehabilitasyonla güç geri gelebilir, konuşma daha iyi olabilir ve hafıza gelişebilir.
Ritim bozukluğu(Aritmi) nedenleri
Aritmi, anormal bir kalp ritmini ifade eder. Çeşitli aritmi türleri vardır. Kalp çok yavaş, çok hızlı veya düzensiz atabilir. Bradikardi veya çok yavaş bir kalp atış hızı, kalp atış hızının dakikada 60 atıştan az olduğu zamandır. Taşikardi veya çok hızlı bir kalp atış hızı, dakikada 100 atıştan fazla kalp atış hızı anlamına gelir. Aritmi, kalbinizin ne kadar iyi çalıştığını etkileyebilir. Düzensiz bir kalp atışıyla, kalbiniz vücudunuzun ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek kadar kanı pompalayamayabilir.
Aritmilerin yaygın nedenleri veya aritmilere yol açabilecek durumlar şunlardır:
- Koroner arter hastalığı
- Şeker hastalığı
- Madde bağımlılığı
- Aşırı alkol veya kafein kullanımı
- Doğuştan kalp kusurları
- Yüksek tansiyon
- Sigara içmek
- Bazı reçetesiz satılan ilaçlar, reçeteli ilaçlar, diyet takviyeleri ve bitkisel ilaçlar
- Stres
- Kalp kapak hastalıkları
Doğuştan kalp kusurlarının nedenleri
Doğuştan kalp kusurları genellikle bebek anne karnındayken gelişir. Gebe kaldıktan yaklaşık bir ay sonra kalp geliştikçe kalp kusurları gelişebilir ve kalpteki kan akışını değiştirebilir. Bazı tıbbi durumlar, ilaçlar ve genler kalp kusurlarına neden olmada rol oynayabilir.
Yetişkinlerde de kalp kusurları gelişebilir. Yaşlandıkça, kalbinizin yapısı değişebilir ve kalp kusuruna neden olabilir.
Kardiyomiyopatinin nedenleri
Kalp kasının kalınlaşması veya büyümesi olan kardiyomiyopatinin nedeni, türüne bağlı olabilir:
- DilateBu en yaygın kardiyomiyopatinin nedeni genellikle bilinmemektedir. Durum genellikle sol ventrikülün genişlemesine neden olur. Dilate kardiyomiyopati, kalp krizi sonrası hasar, enfeksiyonlar, toksinler ve kanseri tedavi etmek için kullanılanlar da dahil olmak üzere belirli ilaçlardan kaynaklanan kalbe kan akışının azalmasından (iskemik kalp hastalığı) kaynaklanabilir. Bir ebeveynden de genetik olarak alınabilir.
- Hipertrofik kardiyomiyopati.Bu tür genellikle ailesel olarak genetik yol ilegeçer. Ayrıca yüksek tansiyon veya yaşlanma nedeniyle zamanla da gelişebilir.
- RestriktifKalp kasının sertleşmesine ve daha az elastik olmasına neden olan bu en az yaygın kardiyomiyopati türü, bilinmeyen bir nedenden ötürü ortaya çıkabilir. Veya bağ dokusu bozuklukları veya anormal protein birikimi (amiloidoz) gibi hastalıklardan kaynaklanabilir.
Kalp enfeksiyonunun nedenleri
Mikroorganizmalar kalp kasınıza ulaştığında endokardit gibi bir kalp enfeksiyonuna neden olur. Kalp enfeksiyonunun en yaygın nedenleri şunlardır:
- Bakteriler
- Virüsler
- Parazitler
Kalp kapak hastalığının nedenleri
Kalp kapakçıkları, kanın olması gerektiği gibi akmasına izin verecek kadar açılmadığında, darlık adı verilen bir durum ortaya çıkar. Kalp kapakçıkları düzgün kapanmadığında ve dolayısıyla kanın sızmasına izin verdiğinde buna yetersizlik denir. Kapakçık yaprakçıkları üst odacığa geri şişer veya sarkarsa, bu sarkma(prolapsus) adı verilen bir durumdur. Birçok şey kalp kapakçıklarınızın hastalıklarına neden olabilir. Kapak hastalığı ile doğmuş olabilir veya aşağıdaki gibi durumlardan kapaklarınız zarar görebilir:
- Romatizmal ateş
- Enfeksiyonlar (bulaşıcı endokardit)
- Bağ dokusu bozuklukları
Risk faktörleri
Kalp hastalığı geliştirme risk faktörleri şunları içerir:
- Yaş, Yaşlanmak, hasar görmüş ve daralmış arterler ve zayıflamış veya kalınlaşmış kalp kası riskinizi artırır.
- Cinsiyet, Erkekler genellikle daha yüksek kalp hastalığı riski altındadır. Menopoz sonrası kadınlarda risk artar.
- Aile öyküsü, Ailede kalp hastalığı öyküsü, özellikle bir ebeveyn bunu erken yaşta geliştirdiyse (kardeşiniz veya babanız gibi bir erkek akraba için 55 yaşından önce veyabir kadın akraba için 65 yaşından önce) koroner arter hastalığı riskinizi artırır.
- Sigara içmek, Nikotin kan damarlarınızı daraltır ve karbon monoksit damarlarınızın iç tabakasına zarar vererek onları ateroskleroza daha duyarlı hale getirir. Sigara içenlerde kalp krizi içmeyenlere göre daha yaygındır.
- Kötü beslenme, Yağ, tuz, şeker ve kolesterol oranı yüksek bir diyet kalp hastalığının gelişmesine katkıda bulunabilir.
- Yüksek tansiyon, Kontrolsüz yüksek tansiyon, arterlerinizin sertleşmesine ve kalınlaşmasına, kanın aktığı damarların daralmasına neden olabilir.
- Yüksek kan kolesterol seviyeleri, Kanınızdaki yüksek kolesterol seviyeleri, plak oluşumu ve ateroskleroz riskini artırabilir.
- Şeker hastalığı, Diyabet, kalp hastalığı riskinizi artırır. Her iki durum da obezite ve yüksek tansiyon gibi benzer risk faktörlerini paylaşır.
- Obezite, Fazla kilo tipik olarak diğer kalp hastalığı risk faktörlerini kötüleştirir.
- Fiziksel hareketsizlik, Egzersiz eksikliği, birçok kalp hastalığı şekli ve diğer bazı risk faktörleriyle de ilişkilidir.
- Stres, Giderilemeyen stres atardamarlarınıza zarar verebilir ve kalp hastalığı için diğer risk faktörlerini kötüleştirebilir.
- Sigara içmeyin.
- Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet gibi diğer sağlık koşullarını kontrol edin.
- Haftanın çoğu gününde günde en az 30 dakika egzersiz yapın.
- Tuz ve doymuş yağ oranı düşük bir diyet yapın.
- Sağlıklı kilonuzu koruyun.
- Stresi azaltın ve yönetin.
- İyi hijyen uygulayın. Kötü diş sağlığı, Dişlerinizi ve diş etlerinizi sık sık fırçalamak ve diş ipi kullanmak ve düzenli diş muayeneleri yaptırmak önemlidir. Dişleriniz ve diş etleriniz sağlıklı değilse mikroplar kan dolaşımınıza girip kalbinize giderek endokardite neden olabilir.
Komplikasyonlar
Kalp ve damar hastalıkları komplikasyonları şunları içerir:
- Kalp yetmezliği, Kalp hastalığının en yaygın komplikasyonlarından biri olan kalp yetmezliği, kalbiniz vücudunuzun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamadığında ortaya çıkar. Kalp yetmezliği, kalp kusurları, kardiyovasküler hastalık, kalp kapak hastalığı, kalp enfeksiyonları veya kardiyomiyopati dahil olmak üzere birçok kalp hastalığından kaynaklanabilir.
- Kalp krizi, Kalbi besleyen bir kan damarından kan akışını engelleyen bir kan pıhtısı, kalp krizine neden olur ve muhtemelen kalp kasının bir kısmına zarar verir veya tahrip eder. Ateroskleroz kalp krizine neden olabilir.
- İnme, Kardiyovasküler hastalığa yol açan risk faktörleri, beyninize giden arterler daraldığında veya bloke edildiğinde, beyninize çok az kan ulaştığı zaman meydana gelen iskemik felce de yol açabilir. İnme tıbbi bir acil durumdur – beyin dokusu inmeden birkaç dakika sonra ölmeye başlar.
- Anevrizma, Vücudunuzun herhangi bir yerinde meydana gelebilecek ciddi bir komplikasyon olan anevrizma, arterinizin duvarındaki genişlemiş bir çıkıntıdır. Bir anevrizma patlarsa, yaşamı tehdit eden iç kanamayla karşılaşabilirsiniz.
- Periferik arter hastalığı, Periferik arter hastalığı geliştirdiğinizde, ekstremiteleriniz – genellikle bacaklarınız – yeterli kan akışı almaz. Bu semptomlara, özellikle yürürken bacak ağrısına (topallama) neden olur. Ateroskleroz ayrıca periferik arter hastalığına da yol açabilir.
- Ani kalp durması, Ani kalp durması, genellikle bir aritminin neden olduğu ani, beklenmedik kalp fonksiyonu, nefes alma ve bilinç kaybıdır. Ani kalp durması tıbbi bir acil durumdur. Derhal tedavi edilmezse ani kalp ölümüne neden olur.
Kalp hastalıklarından korunma
Kalp kusurları gibi belirli kalp hastalığı türleri önlenemez. Bununla birlikte, kalp hastalığınızı iyileştirebilecek yaşam tarzı değişiklikleri, aşağıdakiler dahil, onu önlemenize yardımcı olabilir.
- Sigara içmeyin.
- Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet gibi diğer sağlık koşullarını kontrol edin.
- Haftanın çoğu gününde günde en az 30 dakika egzersiz yapın.
- Tuz ve doymuş yağ oranı düşük bir diyet yapın.
- Sağlıklı kilonuzu koruyun.
- Stresi azaltın ve yönetin.
- İyi hijyen uygulayın.
Leave a comment