Doğumsal Kalp Hastalıklarında Risk Faktörleri
19 July 2019
Çocuklarda Kalp Kateterizasyonu
19 July 2019
Kalbin sağ ve sol odacıklarını ayıran septumda delik olması sonucudur. Kalpte delik kanın delikten geçerek kanın akciğerden tekrar tekrar geçmesine, kalbin iş yükünün artmasına neden olur.
Kalpte Delik Tipleri
Defekt olarak ta adlandırılan kalpte delik tek başına olduğu gibi bazende daha kompleks doğumsal kalp hastalıklarında diğer anomalilerle birlikte bulunur. Aşağıda sık görülen kalpte delik örnekleri yer almaktadır.
Atrial Septal Defekt (ASD)
ASD kalbimizin sağ ve sol üst odacıkları (atrium) arasında kalpte delik olmasıdır. Kan sol atriumdan geçerek sağ atriumdaki kanla karışır. ASD ‘lerin bir kısmı kendiliğinden kapanır. Ancak orta ve geniş ASD girişimsel ya da cerrahi yöntemle kapatılır.
Ventriküler Septal Defekt (VSD) | En Sık Kalpte Delik
VSD kalbin alt odacıkları arasında, kalpte delik olmasıdır. VSD nedeniyle akciğerden gelen kanın bir kısmı kalp kasıldığında vücuda gitmek yerine tekrar akciğere pompalanır. Küçük VSD’ler çoğunlukla kendiliğinden kapanır. Büyük VSD ise ameliyatla bazıları ise girişimsel olarak kapatılır.
Komplet Atrioventriküler Septal Defekt (AVSD)
Bu en ağır kalp deliğidir. Kalpte delik her 4 odacığı da ilgilendirir. Oksijenden zengin kan doğru yere ulaşmasında sorun yaşanır. AVSD sadece cerrahi olarak ve yamayla tedavi edilir. Bazı durumlarda birden fazla ameliyat gerekebilir.
Fallot Tetralojisi
Bazen kalpte delik olduğu halde daha başka doğumsal kalp hastalıkları da beraberinde olabilir. Fallot tetralojisinde 4 ayrı defekt bir aradadır. Bunlar geniş VSD, sağ ventrikül hipertrofisi, VSD üzerinde yer değiştiren aort damarı ve akciğer damarına kan pompalanmasına engel oluşturan Pulmoner kapak darlığıdır.
Patent Duktus Arteriozus (PDA)
PDA basit anlatımla aort damarında kalpte delik olmasıdır. Anne karnında iken bu deliğin görevi bebeğin akciğerini bypass etmektir. Kan bebeğin akciğerine uğramadan anneden gelen oksijenlenmiş kanın doğrudan bebeğin vücuduna gönderilmesini sağlar. Doğar doğmaz bebek kendi akciğerini kullanır ve deliğe ihtiyaç kalmaz ve kapanır.
Bu kalpte delik ya da damarsal yapı kapanmaz ise patent duktus arteriozus (PDA) denir.
Kompleks Kalp Hastalıkları
Tek ventrikül, büyük arter transpozisyonu, triküspit atrezisi gibi bir çok doğumsal kalp hastalığında aynı zamanda VSD, ASD gibi kalpte delikte vardır.
Kalpte Delik Neden Olur?
Kesin nedeni bilinmemekte birden çok etkenin rol oynadığı (multifaktöriyel) düşünülmektedir. Hem çevresel hem de genetik etkileşim olduğu kabul edilir. Down sendromu, Turner sendromu gibi genetik hastalıklarda önemli oranlarda konjenital kalp hastalığı saptanır. Gebelik kontrolsüz diyabet, gebelikte bazı ilaçların kullanımı riski arttırır.
Kalp Delik Belirtileri Nedir?
Bebeklerde ve çocuklarda kalpte delik belirtileri çocuğun yaşına ve kalpte deliğin tipine ve boyutuna göre farklılık gösterir. Bazen kalpte delik belirtileri çok belirsiz ve siliktir. Yıllarca fark edilemez ve erişkin yaşta tanı alır. Bazense yaşamın ilk günlerinde kalpte delik belirtileri başlar. Morarma, emerken yorulma , iyi emmeme, sık nefes alma, tartı alamama, aşırı terleme, büyük çocuklarda efor kapasitesinde azalma, çabuk yorulma, göğüs ağrısı, bayılma, çarpıntı yakınması olabilir.
Kalp Delik Tanısı Nasıl Konur?
Kalpte delik varsa doktor rutin muayenesinde en dikkati çeken bulgu üfürüm duyulmasıdır.
Bazen ise kalpte delik belirtileri dikkati çeker ve çocuk kardiyolojisi uzmanına sevk edilir. Tanı sürecinde ilk basmak en önemli araçlar elektrokardiyografi (EKG) ve ekokardiyografidir (EKO). Kalpte delik var olup olmadığı, ne tip olduğu, kalbin neresinde olduğu, boyutu ve dolaşıma etkileri gibi birçok soruya EKO ile yanıt bulunur.
Kalpte Delik Tedavisi
Her delik tedavi edilmez. Küçük delikler klinik olarak sorun yaratmaz. Delik büyükse kalp yetersizliği gelişir. Tıbbi tedavi ile yani ilaç verilerek kalbin fonksiyonları desteklenir. İyi gelişmeyen bebeklerin beslenmesi yüksek enerji mamaları ile takviye edilir. Büyük delikler tedavi edilmez ise zamanla akciğer damarında tansiyon yükselmesi yani Pulmoner hipertansiyon gelişmesine neden olur. Pulmoner hipertansiyon uzun sürdüğünde akciğer damarlarında geriye dönüştürülemez hasara neden olur. Eisenmenger sendromu denilen bu durum geliştiğinde ve ameliyat olma ihtimalide ortadan kalkar.
Tedavi başlıca 2 yöntemle uygulanır. Bunlar ameliyatla ve ameliyatsız yöntemleridir.
Ameliyatla kapama açık kalp ameliyatıdır. Büyük delikler yama dikilerek kapatılır. Kalpte Ameliyatsız kapamada ise kalp durdurulmadan, kateter kullanılarak yapılır. Hasta işlemden 1-2 gün sonra taburcu olur. Deliğe yerleştirilen cihazın üzeri bir süre sonra vücudun kendi dokusuyla kaplanır.
Günümüzde özellikle sekundum tip ASD çoğunlukla girişimsel olarak ameliyatsız kapatılmaktadır. Ameliyatsız kapama yönteminde defekti kapatmak için kullanılan cihaz, kateterle kalbe ilerletilir ve defekti kapatacak şekilde yerleştirilir.
