Mitral Kapak Prolapsusu (MVP)

Mitral kapak prolapsusu (MVP) oldukça sık görülen bir durumdur. Kalbin sol tarafında yer alan mitral kapağın düzgün kapanmaması ile ortaya çıkar.

Kalple ilgili olduğundan ve göğüs ağrısına da neden olduğundan sizin için korkutucu olabilir. Aslında mitral kapak prolapsusu sanıldığı kadar ciddi bir kalp sorunu değildir.

Mitral Kapak Prolapsusu Nedir?

Mitral kapak yapraklarının bir anormallik sonucu kapakçıklar çok geniş olup atriuma doğru çökmesine mitral kapak prolapsusu  denir. Prolapsus şiddeti farklı düzeyde olabilir.

Normal mitral kapak ve mitral kapak prolapsusu olan kapakların sistol sonunda kapandığında ki görünüm

Prolapsus genellikle belirti vermemesi ve günlük hayatı engellememesi nedeniyle çoğunlukla yetişkin çağa kadar tanı almaz. Fakat tanı konulan çocuklarda MVP ’ye eşlik eden belirtilerin bilinmesi başka kalp hastalıklarının belirtilerinden ayırt edebilmek adına önemlidir.

Mitral Kapak Nedir?

Mitral kapak prolapsu sağlıklı çalışan bir kalbin bazı temel prensipleri bilindiğinde daha iyi anlaşılır.

• Kalp dört ayrı odacıktan meydana gelir: iki atrium (üst odacıklar) ve iki ventrikül (alt odacıklar)
• Kan dolaşımı sırasında vücudun her yerinden dolaşarak dönen kan sağ atriuma gelir.
• Buradan sağ ventriküle geçer ve oksijen almak üzere akciğerlere pompalanır.
• Oksijenlenen kan akciğerlerden tekrar kalbin sol atriumuna döner. Buradan sol ventriküle geçer ve aort adı verilen büyük bir damar ile vücuda pompalanır.

Mitral Kapak Nerededir?

Mitral kapak sol atrium ve sol ventrikül arasında yer alır ve sol atriumdan sol ventriküle geçen kan akımının kontrol edilmesinde görevlidir. Kapağın bir çift çarpma kapı gibi birlikte açılıp kapanan yaprakçık adı verilen iki adet kanadı vardır.  Her kalp atımında sol ventrikül kanı vücuda pompalar ve mitral kapak kanatları ventriküldeki kanın sol atriuma geri kaçmasını önlemek için kapanır.

Mitral Kapak Prolapsu Nasıl Olur?

MVP ’de mitral kapak yapraklarından biri veya her ikisi kapandıkları anda bir balon gibi atriuma doğru çöker ve bombeleşir.

Normal mitral kapak ve mitral kapak prolapsusu resimde gösterilmiştir. Kalbin kasılması sırasında (sistol) mitral kapakçıklar kapak hizasındaki hayali çizgiden geriye doğru bombeleşmektedir.

Yapraklardan birinin anormal şekilli olması veya birinin diğerinden daha büyük veya küçük olması nedeniyle olabilir.

Bazen yapraklar eşit şekilde kapanmadığında kan atriuma geri kaçabilir. Bu duruma mitral yetersizlik (rejürjitasyon) adı verilir.

Mitral kapak yetersizliğinde şiddetine bağlı olarak az ya da çok miktarda kan mitral kapaktan sol atrium içine geri kaçar sonra tekrar sol ventriküle geri döner, sol ventrikülün iş yükü artar, bu nedenle ciddi yetersizliklerde zamanla kalp genişler ve kalp yetersizliği gelişir

Her insanda az miktardaki mitral yetersizlik normal kabul edilebilir. Küçük bir kaçaktan daha fazlası olduğunda normal kalp sesleri arasında üfürüm duyulabilir. Bu sesler nedeniyle  klik-üfürüm sendromu, floppy (gevşek) kapak sendromu veya balon mitral kapak gibi isimler de verilmiştir.

Mitral Kapak Prolapsu (MVP) Neden Olur?

Çoğu zaman mitral kapak prolapsusu nedeni bilinmez. Bazen çocukların doğumunda prolapsus mevcuttur. Bazı vakalarda ise endokardit (kalbin iç yüzeyinin enfeksiyonu) veya akut romatizmal ateş (eklemler ve kalbi etkileyebilen inflamasyon) gibi hastalıkların ardından ortaya çıkabilir.

İzole mitral kapak prolapsusu oldukça yaygındır. Genel popülasyonun %2’sini etkiler. Kadınlarda erkeklerden 2 misli daha sıktır.

Marfan sendromu gibi vücudun bağ dokusunu etkileyen başka hastalıklarda da prolapsus görülebilir. MVP ’li çocuklarda aritmi -düzensiz kalp atımları- görülme ihtimalinin daha fazla olduğunu gösteren bazı çalışmalar bulunmaktadır.

MVP Bulgu ve Belirtileri

Mitral kapak prolapsusu olan bireylerin çoğunluğunda herhangi bir belirti veya yakınma olmaz. Bazı durumlarda mitral kapak yaprakları kapandıklarında parmakla fiske atarken çıkan sese benzeyen ve kısaca “klik” adı verilen bir ses çıkar. Hekimler steteskop ile kalbi dinlerken bu sesi duyabilir ve hiçbir belirti vermediği halde prolapsusu erkenden fark edebilirler.

MVP ve beraberinde mitral yetersizlik olanlarda sol atriuma geri kaçan kanın çıkardığı ses yani üfürüm duyulabilir. Klik ve üfürüm birlikte duyulduğunda ilk olarak klik sesi olur. Klik kapakçıkların kapanması ve çökmesi sonucudur. Klik sesini üfürüm takip eder.

Prolapsus olan çocuklarda şu şikayetler olabilir:

• Baş dönmesi veya bayılma hissi
• Halsizlik
• Nefes darlığı veya efor sonrası zor nefes alıp verme
• Kalp atımlarının atlandığı hissi (aritmi) veya çok hızlı atım (taşikardi)
• Gelip geçici göğüs ağrısı
• Başağrısı
• Uykusuzluk

Göğüs ağrısı genellikle keskin bir ağrı olarak tanımlansa da kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Çocuklarda göğüs ağrısının MVP ’den mi yoksa mide reflüsü gibi başka bir sebepten mi kaynaklandığı her zaman kolayca ayırt edilemez.

Çocuklardaki göğüs ağrısı genellikle tehlikeli değildir. Fakat, aşağıdaki özellikleri olan göğüs ağrılarında mutlaka doktorunuza müracaat ediniz:

• Fiziksel efor (egzersiz ve spor) sırasında uzun süren
• Göğüste baskı ve ezilme hissi yaratan
• Bayılma, nefes darlığı, birkaç saniyeden uzun süren çarpıntı gibi belirtilerle birlikte ortaya çıkıyorsa

Mitral kapak prolapsusu (MVP) Tanısı

Çoğu vakada hekim rutin muayene sırasında steteskop ile kalbi dinlerken farklı bir ses duyması üzerine MVP tanısı koyar. MVP ’yi düşündüren bir klik sesi veya üfürüm duyulursa çocuğunuz kalp hastalıkları tanı ve tedavi alanında uzmanlaşmış bir çocuk kardiyolojisi uzmanına yönlendirilir.

Kardiyolog tarafından da fizik muayene yapılır ve kalp dinlenir. Daha sonra bu seslere neyin sebep olduğunu ortaya çıkarmak üzere ekokardiyografi (EKO) ve elektrokardiyografi (EKG) gibi bazı tetkikler yapılır. EKO ’da kalp ve kan akımının görüntüsünü oluşturmak üzere ses dalgaları kullanılır, EKG ise kalbin yaratmış olduğu elektriksel aktiviteyi kaydeder. Bir çocukta prolapsus varsa, ekokardiyografi ile mitral kapaktaki çökme kalp atmakta iken görüntülenebilir.

Mitral anterior kapakçık sol atrium içine belirgin biçimde prolabe olduğu ekokardiyografide görülmektedir.

Mitral kapak prolapsusu (MVP) Tedavisi

Çocuklarda genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmaz.

• Mitral Yetersizlik

Mitral yetersizlik genellikle hafif düzeydedir ve tedavi edilmesi gerekmez. MVP nadiren ciddi mitral yetersizliğe neden olur. Bu durumlarda çok miktarda kan atriuma geri kaçar. Kalbimiz vücuda yeteri kadar kan gönderebilmek için daha çok çalışmak zorunda kalır. Orta ve ciddi şiddette mitral yetersizliği olan vakalarda kalp kasının zorlanmaması, yorulmaması için kaptopiril gibi tansiyon ilaçları verilebilir.

MVP ’nin yarattığı kapak yetersizliği yıllar boyunca devam edebilir; ancak bu gibi durumlarda ve çok nadiren erişkin yaşta cerrahi olarak mitral kapak onarımı gerekebilir. Kalp onarımının mümkün olmadığı mitral kapak replasmanı (MVR) yapılır. Yapay kapak takılan hastalarda kan sulandırıcı (antikoagülan) coumadin (warfarin) kullanılması gerekir.

 

 

Mitral kapak onarımı ameliyatında kapakçıkların prolabe olan (çöken) kısmı çıkarılır ve dikişle kalan kısımlar birleştirilir. Kapağın etrafına halkada takılabilir.  

Aritmi

Prolapsus yanı sıra ek olarak aritmisi (ritim bozukluğu) de olan çocuklarda ritim düzenleyici (anti aritmik) ilaç kullanmak gerekebilir. Fakat çocuklarda bu durum çok nadirdir.

• İnfektif Endokardit

Rejürjitasyonu olan MVP ’li bir çocukta az da olsa bakteriyel bir kalp kapak enfeksiyonu (infektif endokardit) riski vardır. Çocukluk çağında oldukça az görülür. Çoğu zaman enfeksiyona yol açan bakteri ağızda yaşayan bakterilerdir. Diş etlerinden kan yoluyla dolaşımına geçer. Ancak nadiren enfeksiyona neden olur.

Yıllarca hekimler tarafından diş işlemleri ve cerrahi işlemler öncesinde tedbir amacıyla bir doz antibiyotik kullanımı önerilirdi. 2007 yılında Amerikan Kalp Derneği’nin yayınladığı bir rapor ile hastaları kesin bir şekilde koruduğu gösterilemediği için antibiyotik verilmesi önerisinde bulunmayı bırakmıştır. Ülkemizde ise hijyen ve diğer nedenlerle biz çocuk kardiyologları daha temkinli olmaya devam etmekte, diş tedavilerinde infektif endokardit profilaksisi yapılmasını halen önermekteyiz. Çocuğunuzun ağız hijyenine öncelik vermelisiniz.

Ağız hijyeni için çocuğunuz şunları yapmasını öneririz ;

• Günde iki kez sabah-akşam yemek sonrası dişleri fırçalamak.
• Her gece diş ipi ile dişleri temizlemek.
• 6 ayda bir diş hekimini ziyaret edilmesi.

Bu rehberlerdeki önerilerden başka yapılması gereken şeyler varsa bunu kalp doktorunuz size

MVP ’li Çocuğun Bakımı

Başka bir hastalığı olmayan MVP ’li çocuklarda genellikle özel bir bakım gerekmez. Yarışmalı sporlarla uğraşan MVP ’li bir çocuk mitral yetmezlik ortaya çıkmadığı veya MVP ’den dolayı aktif bir semptom yaşamadığı sürece bu spora devam edebilir.  Mitral kapak yetersizliği ve belirtiler olan bir çocukta spora katılımın durumunun doktor tarafından netleştirilmesi gerekir.  Bunun için de bazı ek tetkikler gerekebilir.

Genel olarak şunu söyleyebiliriz. Mitral kapak prolapsusu çocuğunuzun günlük yaşam ve aktiviteleri üzerine herhangi bir etki yaratmaz. Herhangi bir soru veya endişeniz olduğunda ise mutlaka çocuk kardiyolojisi uzmanına danışmalısınız.

Erişkin Mitral Kapak Prolapsusu İzlemi

Erişkinde de çocuklarda olduğu gibi halsizlik, göğüs ağrısı, çarpıntı, baş ağrısı gibi minör yakınmalar olabilir.

Egzersiz

Aerobik egzersizler güvenlidir ve hastalara önerilir. Fiziksel zindelik yakınmaların azalmasını sağlar, hipertansiyonu önler.  Bununla birlikte dehidratasyon (vücudun susuz kalması) ve bayılmaya (senkop) yatkınlık vardır. Bayılma atakları oluyor, ailede MVP ‘li bir bireyde ani ölüm hikayesi ya da ciddi mitral kapak yetersizliği varsa yoğun yorucu egzersizlerden kaçınmalısınız. Ayrıca kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız veya kalpte büyüme varsa yarışmalı spor yapmamalısınız. Sadece MVP ‘li hastalar değil ameliyat olsun olmasın tüm doğumsal kalp hastaları sportif aktiviteye katılım öncesi kardiyolojisi uzmanına danışmalıdır.

Gebelik

Gebelik çağındaki kadınlarda en sık doğumsal kalp hastalığı mitral kapak prolapsusudur. Her ne kadar bazen ilaç tedavisi gerektiren ritim bozukluklarıyla karşılaşılsa da, genel olarak  MVP ‘de gebelik sorunsuz geçer. Komplikasyonlar oldukça az olmakla birlikte, mitral kapak yetersizliği varsa gebelik sırasında yetersizlik ilerleyebilir, gebelikte bu hastalar yakından ve dikkatle takip edilmelidir. Sdece MVP ‘li hastalar değil ameliyat olsun olmasın tüm doğumsal kalp hastaları gebe kalmadan önce mutlaka kardiyolojisi uzmanına kontrol olmalıdır.